Nhiễm trùng răng thường được nhiều người xem là vấn đề đơn giản, chỉ cần uống thuốc giảm đau hay kháng sinh là xong. Nhưng trên thực tế, nếu để ổ viêm kéo dài và lan rộng, vi khuẩn từ răng có thể xâm nhập vào máu, gây ra nhiễm trùng máu (sepsis) – một tình trạng cấp cứu y khoa có tỷ lệ tử vong cao. Với người ở độ tuổi 35–55, đặc biệt là những ai có bệnh nền như tiểu đường, tim mạch hay suy giảm miễn dịch, nguy cơ biến chứng càng nghiêm trọng hơn.
Một nhiễm trùng răng không được điều trị kịp thời có thể khiến vi khuẩn di chuyển nhanh chóng qua hệ tuần hoàn, gây tổn thương các cơ quan quan trọng như tim, phổi, gan, thận. Trong nhiều trường hợp, diễn biến chỉ từ vài ngày đến vài giờ. Hiểu rõ mối nguy này, nhận biết dấu hiệu sớm và điều trị kịp thời là cách duy nhất để bảo vệ sức khỏe và tính mạng trước những biến chứng khó lường.
Nhiễm trùng răng – mối nguy bị xem nhẹ
Ở nhiều người trung niên, nhất là tại các tỉnh miền Tây, cảm giác đau răng ban đầu thường được cho là “chuyện nhỏ” – chỉ cần súc miệng nước muối, uống vài viên thuốc giảm đau hoặc kháng sinh là ổn. Tâm lý này khiến họ trì hoãn việc khám nha khoa, bỏ qua giai đoạn vàng để điều trị triệt để. Trong khi đó, nhiễm trùng răng không giống như cảm cúm có thể tự khỏi; ổ vi khuẩn trong răng và nướu sẽ tiếp tục phát triển, âm thầm phá hủy mô mềm, xương hàm và tạo điều kiện để vi khuẩn xâm nhập vào máu.
Một lý do khác khiến tình trạng này bị xem nhẹ là triệu chứng ban đầu không quá dữ dội. Cơn đau có thể ngắt quãng, giảm dần sau vài ngày dùng thuốc, khiến nhiều người tưởng rằng bệnh đã “tự lành”. Thực tế, đó chỉ là sự tạm lắng do thuốc kháng viêm hoặc giảm đau, còn ổ mủ và vi khuẩn vẫn tồn tại bên trong. Với độ tuổi 35–55, hệ miễn dịch đã suy giảm so với thời trẻ, cộng thêm khả năng mắc các bệnh nền như tiểu đường, cao huyết áp, mỡ máu cao… nguy cơ vi khuẩn bùng phát và lan vào máu càng lớn.
Đáng lo ngại hơn, môi trường sống và thói quen ăn uống – như tiêu thụ nhiều đường, tinh bột, nhai trầu hoặc hút thuốc lá – có thể làm bệnh tiến triển nhanh hơn. Chỉ một ổ viêm nhỏ bị bỏ qua cũng đủ trở thành “cửa ngõ” đưa vi khuẩn tấn công toàn cơ thể. Một khi biến chứng thành nhiễm trùng máu, thời gian cứu chữa chỉ tính bằng giờ và tiên lượng thường rất xấu.
Cơ chế vi khuẩn từ răng xâm nhập vào máu
Một chiếc răng bị viêm tủy hay áp-xe không chỉ đơn thuần là ổ viêm cục bộ. Bên trong răng có một khoang tủy – nơi chứa hệ thống mạch máu và dây thần kinh nhỏ li ti. Khi vi khuẩn từ mảng bám, sâu răng hoặc chấn thương xâm nhập được vào tủy, chúng đã tiếp cận trực tiếp “đường cao tốc” của cơ thể: hệ tuần hoàn máu.
Giai đoạn 1 – Phá hủy hàng rào bảo vệ tự nhiên:
Ban đầu, vi khuẩn phá hủy men răng, ngà răng, sau đó tấn công mô tủy. Tại đây, cơ thể cố gắng bao vây ổ viêm bằng phản ứng miễn dịch, tạo sưng và áp lực. Tuy nhiên, nếu áp lực mủ quá cao hoặc sức đề kháng yếu (thường gặp ở người trên 35 tuổi, đặc biệt có bệnh nền), thành mao mạch quanh tủy bị phá vỡ, vi khuẩn bắt đầu “rò rỉ” vào mạch máu nhỏ trong xương hàm.
Giai đoạn 2 – Lan truyền qua hệ tĩnh mạch mặt – cổ:
Từ các mạch máu nhỏ, vi khuẩn di chuyển đến tĩnh mạch lớn ở vùng mặt và cổ. Vùng này đặc biệt nguy hiểm vì có nhiều mạch máu thông trực tiếp với não qua xoang tĩnh mạch hang. Đây là lý do tại sao một số trường hợp nhiễm trùng răng có thể gây biến chứng viêm màng não hoặc áp-xe não.
Giai đoạn 3 – Nhiễm trùng huyết toàn thân:
Khi vi khuẩn đã vào dòng tuần hoàn chính, chúng có thể di chuyển đến bất kỳ cơ quan nào: tim (gây viêm nội tâm mạc), phổi (gây viêm phổi nhiễm trùng), thận (gây viêm cầu thận) hoặc khớp (gây viêm khớp nhiễm khuẩn). Hệ miễn dịch phản ứng mạnh, giải phóng hàng loạt cytokine gây viêm, dẫn đến sốc nhiễm trùng (septic shock). Ở giai đoạn này, bệnh nhân thường có nguy cơ tử vong cao, đặc biệt nếu chậm trễ điều trị trong 24–48 giờ đầu.
Với người dân miền Tây, nơi thói quen ăn uống nhiều đường, tinh bột, nhai trầu hoặc hút thuốc vẫn khá phổ biến, răng miệng thường yếu hơn và nguy cơ viêm nhiễm cao hơn mức trung bình. Kết hợp với tâm lý ngại đi khám, việc vi khuẩn từ răng “đánh thẳng” vào máu chỉ còn là vấn đề thời gian nếu không xử lý kịp thời.
Dấu hiệu cảnh báo sớm nhiễm trùng răng có nguy cơ vào máu
Nhiễm trùng răng không phải lúc nào cũng đau dữ dội ngay từ đầu. Có nhiều trường hợp ban đầu chỉ hơi ê buốt hoặc sưng nhẹ, nhưng thực tế vi khuẩn đã âm thầm tiến sâu vào tủy. Những dấu hiệu dưới đây là “tín hiệu đỏ” cho thấy nguy cơ vi khuẩn đã hoặc sắp xâm nhập vào máu:
1. Sưng lan nhanh ra vùng mặt hoặc cổ
Sưng má, sưng nướu lan xuống cổ hoặc lên quanh mắt trong 24–48 giờ là dấu hiệu ổ mủ đang tăng áp lực, phá vỡ hàng rào bảo vệ và lan theo mạch máu. Đây là tình trạng cần cấp cứu, không thể chờ vài ngày tự khỏi.
2. Đau răng kèm sốt cao
Sốt trên 38°C kèm theo đau nhói hoặc đau âm ỉ liên tục là dấu hiệu phản ứng viêm toàn thân. Khi vi khuẩn từ răng đã vào máu, hệ miễn dịch sẽ kích hoạt toàn bộ cơ thể chống lại, dẫn đến sốt và mệt mỏi.
3. Nướu chảy mủ hoặc mùi hôi nặng
Khi áp-xe răng vỡ hoặc rò ra nướu, mủ sẽ thoát ra kèm mùi hôi nặng. Đây không chỉ là vấn đề thẩm mỹ, mà còn là bằng chứng vi khuẩn đang tồn tại với mật độ cao và có khả năng tiếp tục đi sâu vào máu.
4. Khó nuốt, khó há miệng hoặc khó thở
Nếu nhiễm trùng lan tới vùng cổ họng, bệnh nhân có thể bị khó nuốt, khó há miệng hoặc thậm chí khó thở. Đây là dấu hiệu cực kỳ nguy hiểm vì vi khuẩn đã lan ra mô mềm vùng hầu họng, có thể gây tắc đường thở hoặc nhiễm trùng huyết cấp tính.
5. Triệu chứng toàn thân bất thường
Lạnh run, mạch nhanh, huyết áp tụt hoặc hoa mắt chóng mặt sau vài ngày đau răng là tín hiệu cho thấy cơ thể đang trong trạng thái nhiễm trùng toàn thân. Ở giai đoạn này, việc điều trị răng thôi là chưa đủ, bệnh nhân cần nhập viện để truyền kháng sinh tĩnh mạch và kiểm soát nhiễm trùng.
Hậu quả nghiêm trọng khi nhiễm trùng răng lan vào máu
1. Viêm nội tâm mạc (Endocarditis)
Khi vi khuẩn từ ổ nhiễm trùng răng đi vào máu, chúng có thể bám vào lớp nội mạc của tim hoặc van tim. Ở người từ 35 tuổi trở lên, đặc biệt là những người có bệnh lý tim mạch nền (hở van, hẹp van, từng phẫu thuật tim), nguy cơ càng cao. Vi khuẩn tại đây tạo thành mảng bám chứa mủ và độc tố, gây viêm, làm hỏng cấu trúc van tim. Kết quả là tim phải làm việc quá tải, dẫn đến suy tim hoặc rối loạn nhịp tim. Đây là biến chứng có tỷ lệ tử vong cao nếu không điều trị kháng sinh mạnh liên tục 4–6 tuần, đôi khi phải thay van tim.
2. Áp-xe não
Mạch máu vùng mặt – hàm có kết nối đặc biệt với hệ tĩnh mạch não, nghĩa là vi khuẩn từ răng có thể di chuyển trực tiếp lên não. Khi đến não, chúng tạo thành ổ mủ (áp-xe não), gây áp lực lên mô não xung quanh. Ban đầu, người bệnh có thể chỉ đau đầu, buồn nôn, nhưng nhanh chóng tiến triển thành co giật, rối loạn ý thức, liệt nửa người hoặc hôn mê. Đây là biến chứng cần phẫu thuật dẫn lưu mủ kết hợp điều trị kháng sinh liều cao, thời gian hồi phục kéo dài hàng tháng và có nguy cơ để lại di chứng thần kinh vĩnh viễn.
3. Nhiễm trùng huyết cấp tính (Sepsis)
Đây là tình trạng vi khuẩn và độc tố tràn ngập máu, kích hoạt phản ứng viêm toàn thân mạnh mẽ. Cơ thể sẽ xuất hiện sốt cao, mạch nhanh, huyết áp tụt, thở gấp và có thể rơi vào sốc nhiễm trùng – tình trạng cấp cứu nguy kịch. Trong vòng vài giờ, vi khuẩn có thể gây suy đa tạng: suy gan, suy thận, suy hô hấp, thậm chí tử vong nếu không cấp cứu ngay. Ở người trung niên hoặc lớn tuổi, đặc biệt là người có bệnh nền như tiểu đường hay suy giảm miễn dịch, nguy cơ tiến triển nhanh và nặng hơn rất nhiều.
Biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng răng và biến chứng toàn thân
1. Khám và điều trị răng miệng định kỳ tại phòng khám uy tín
Việc thăm khám nha khoa định kỳ 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm các ổ viêm, sâu răng hoặc viêm nha chu trước khi vi khuẩn kịp lan rộng. Ở độ tuổi 35–55, răng và nướu đã yếu hơn, nhiều bệnh lý tiến triển âm thầm. Tại phòng khám, bác sĩ sẽ kiểm tra toàn diện khoang miệng bằng thiết bị hiện đại, chụp phim X-quang khi cần thiết để tìm ra nguyên nhân ẩn dưới nướu hoặc xương hàm, từ đó lên phác đồ điều trị phù hợp.
2. Điều trị triệt để các ổ viêm và phục hồi răng khi cần
Nếu đã có dấu hiệu sâu răng, viêm lợi hoặc viêm nha chu, nên điều trị ngay tại nha khoa để tránh vi khuẩn xâm nhập vào máu. Tùy tình trạng, bác sĩ có thể tiến hành trám răng, điều trị tủy, cạo vôi, hoặc phục hình răng sứ/tháo lắp để khôi phục chức năng ăn nhai và thẩm mỹ. Việc phục hồi kịp thời không chỉ giúp bạn ăn uống thoải mái hơn mà còn giảm áp lực lên các răng còn lại, ngăn bệnh tái phát.
3. Chăm sóc răng miệng hằng ngày kết hợp tái khám định kỳ
- Đánh răng 2 lần/ngày bằng bàn chải lông mềm, kết hợp chỉ nha khoa hoặc máy tăm nước để loại bỏ mảng bám giữa các kẽ răng.
- Súc miệng bằng dung dịch kháng khuẩn sau bữa ăn để giảm lượng vi khuẩn trong khoang miệng.
- Hạn chế thức ăn ngọt, dính hoặc nhiều tinh bột vào buổi tối.
- Duy trì lịch tái khám 6 tháng/lần tại nha khoa để bác sĩ theo dõi sức khỏe răng, kịp thời xử lý khi có dấu hiệu bất thường.
4. Chăm sóc sức khỏe toàn thân để hỗ trợ sức khỏe răng miệng
Người có bệnh nền như tiểu đường, bệnh tim, viêm khớp cần kiểm soát tốt chỉ số đường huyết, huyết áp và tình trạng viêm. Cơ thể khỏe mạnh giúp giảm nguy cơ biến chứng từ bệnh răng miệng. Đồng thời, chế độ ăn giàu canxi, vitamin D và vitamin C sẽ duy trì độ chắc khỏe của răng và nướu.
Nhiễm trùng răng không chỉ gây đau nhức và mất răng, mà còn là “cửa ngõ” cho nhiều biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến tim mạch, não bộ và toàn bộ cơ thể. Việc chủ động khám răng định kỳ, điều trị sớm và phục hồi răng kịp thời tại nha khoa uy tín sẽ giúp bạn giữ được nụ cười khỏe mạnh và ngăn chặn nguy cơ bệnh nặng.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
NHA KHOA ADOR – PHAN RANG
Địa chỉ: 219 Ngô Gia Tự, P. Thanh Sơn, TP. Phan Rang – Tháp Chàm
Hotline: 084 311 1636
Fanpage Facebook:
Inbox để được tư vấn miễn phí và đặt lịch khám sớm!
